Eşleşme (Matched, #1)

Kitap Adı: Eşleşme

Özgün Adı: Matched
Kitap Yazarı: Ally Condie
Çeviren: Emine Ayhan
Yayınevi: DeliDolu
Sayfa Sayısı: 350
Baskı Yılı: 2013

Eşleşme'yle ilgili duygularımdan emin değilim. Kurulan dünyanın sertliğini sevdim, ama diğer distopyalar gibi çok hareketli, büyük isyanlar içeren bir kurgusu da yoktu. Bunları açacağım şimdi :D

Öncelikle şunu söyleyeyim, bence distopya dediğin çok sert olur. Eğer bir distopya yazıyorsan bu dünyada devlet insanların attığı adımdan baktığı yere kadar her şeye karışmalıdır. Böyle çok sert kurgular benim çok daha fazla hoşuma gidiyor. Kitapta bununla ilgili çok örnek var.

Toplum dedikleri yapı, sizin yaşayacağınız yeri, giyeceğiniz kıyafeti, gideceğiniz okulu, evleneceğiniz insanı, çalışacağınız işi, gün içinde yiyeceğiniz yemeği ve hatta öleceğiniz günü belirliyor. Gün içinde bazı yaş gruplarının etkinlik saati var ve burada yapılacak etkinlikler de belirli. Bu yüzden aynı filmi yüzlerce kez izlemek zorundalar örneğin. 

Bunlar çok hoşuma gitti cidden. Herkese dağıtım firması tarafından günün belirlenmiş yemek saatlerinde kutu içinde geliyor yemekler. Herkesin kişisel sağlık durumuna göre belirlenmiş kalorileri içeren yemekler. Başkasıyla yemek paylaşmak yasak. Toplum yaptığı araştırmalara göre ölüm için en uygun yaşın 80 olduğunu belirlediği için sekseninci yaş gününde geceyarısına kadar insanlar öldürülüyor. Nasıl olduğunu söylemeyeceğim çünkü spoiler olur :D

Toplum sizin rüyalarınızı bile takip ediyor, haftanın belirli günlerinde uyurken vücudunuza veri etiketleri yapıştırmanız gerekiyor. Mutfaktaki kağıt yakıcısına atabileceğiniz ürünler bile belli! :D Ayrıca toplum kurucuları her şeyden yüzer tane seçmiş ve kalan her şeyi yok etmiş. O yüzden artık sadece 100 Şiir, 100 Resim, 100 Şarkı, 100 Hikaye var. Tabii bunlar isyanı teşvik etmeyen, özenle seçilmiş içerikler.

Bir ilginç şey daha: Bireyler artık yazı yazmayı bilmiyorlar. Her şey yazıcılar ve bilgisayarlarla hallediliyor. Gerçekten dünyadaki her detay çok güzeldi, tam istediğim distopya kurgusu. 

Neyse esas mesele olan Eşleşme'yi anlatamadım bir türlü. Toplum, kendi güvenliğini devam ettirmek için bireylerin istediği insanla evlenmesine de izin vermiyor tabii ki. Uzun süren takipler, kişisel istatistikler ve veriler ile size en uygun kişi seçiliyor ve sanırım 18 yaşına geldiğinizde eşleşme yemeğinize gittiğinizde açıklanıyor. Daha sonra size kur yapmak için falan bir kılavuz veriliyor ve 21 yaşına geldiğinizde de sözleşme (bir tür evlilik) yapılıyor. 

Bu işte. Kurgu gerçekten güzel. Ama kitap biraz durağandı. Evet bir başkaldırının, bir değişimin başladığını hissediyorsunuz. Ama diğer distopyalardaki gibi açık açık bir isyan yok. O kadar hareket yok, aksiyon yok. O yüzden bir tık ağır ilerledi benim için kitap. 

*

İnsanlar eskiden her sabah uyandıklarında kendilerine, "Bugün son günüm mü olacak?" diye sorarlardı ya da gece yatağa yattıklarında karanlığın içinden ertesi sabaha çıkıp çıkamayacaklarını bilmezlerdi. Bugünse, bizim için hangi günün karanlıkla biteceğini ve hangi gecenin bitmek bilmeyen, son gecemiz olacağını biliyoruz artık. 

*

Eskiden bazı şeyler bu kadar adil değilmiş. Eski zamanlarda herkes aynı yaşta ölmez ve hayatta binbir türlü sorun ve belirsizlikle hüküm sürermiş. 

*

"Şanslı değil Cassia. Toplumda şans diye bir şey yoktur."

Başımı sallayarak onaylıyorum. Tabii ya. Böyle arkaik ve uygunsuz bir sözcük kullanmamam gerekirdi. Toplumda sadece olasılık vardır. Bir şeyin olup olmayacağını ancak olasılık tayin eder. 

*

Bizler tatil ve kutlamalar dışında, lezzet için değil, bizi sağlıklı ve zinde tutması için yeriz.

Özgün konu ve güzel bir kurgu (%35): 5/5

Kurguyu ne kadar beğendiğimi yazının uzunluğundan anlarsınız herhalde :D

Sürükleyici/Akıcı olma (%45): 4/5

Dediğim gibi fazla aksiyon olmayışı akıcılığı etkiledi benim açımdan. 

Çeviri ve baskı kalitesi (%5): 5/5

Birkaç yazım hatası vardı gözüme takılan ama onun dışında güzeldi.

Orijinal isim (%10): 4/5

Aslında Eşleşmiş daha güzel bir çeviri olurdu bence :D

Güzel kapak (%5): 5/5 

Serinin kapakları harika. 

Final puanı: 4,45